Umrenin tanımı ve faziletleri
İslami yönüyle ile umre, "Belirli bir zaman şartı aranmaksızın ihrama girerek Kâbe'yi tavaf etmek, Safa ile Merve arasında sa'y yapmak ve tıraş olup ihramdan çıkmaktan” ibarettir.
Umre halk arasında umre olarak da telaffuz edilir ve küçük hac olarak bilinir. Umre'ye gitmek isteyen kişi, öncelikle mikattan ihrama girer. Önce umre tavafı yapar sonrasında da sa'y yapar ve tıraş olarak ya da saçlarını kısaltarak ihramdan çıkar.
Umre yapmak Peygamber Efendimizin (s.a.v.) sünnetidir. Kurban Bayramı arefesi ve Kurban Bayramı günleri dışında her zaman umre yapılabilir. Çünkü bu dönem hac zamanına denk gelir. Özetle hac zamanı haricinde, herhangi bir zamanda yapılan hacca umre denir. Umre görevini yerine getiren Müslümana da hacı yerine mutemir (yarı hacı) denir.
Umre’nin vacibleri: * Sa’y (Diğer mezheplerde umrenin rükündür) * Saçı kazımak veya kısaltmaktır. (Hanefi ve Malikilere göre vacib, Şafii ve Hanbelilere göre rükündür) Hanefi ve Maliki mezhebinde, ömründe bir defa umre yapmak müekked sünnet; Şafii ve Hanbeli mezhebinde ise umre yapmak farz sayılmıştır.
Umre’nin mikat mahalli: Mekke-i Mükerreme’ye mikat mahallinin dışından gelenler için, haccın mikat mahalleridir. Hilde bulunanların mikat mahalli hilldir. Mekke’de bulunanlar, gerek Mekkeli gerekse yabancı olsun umre için mikat mahalli hilldir. Bunlar harem bölgesi dışına çıkarak umre için (Ten’im, Hudeybiye, Cirane) ihrama girerler.
Umrenin fıkhi tanımı şöyledir: Hac gibi bir zamana (mevsime) bağlı olmadan ihrama girerek Kabe'yi tavaf -say- etmek, tıraş olmaktır.
Bugünkü Suudi Arabistan'da yer alan Mekke’de, Mescidi Haram'ın ortasındaki 11x12x13 metrelik küp şeklindeki binadır Kâbe. Hz. İbrahim'in Cebrâîl (a.s) rehberliğinde inşa ettiği bir yapıdır.
Umrenin farzları :
Umrenin ihram ve tavaf olmak üzere iki farzı vardır. Bunlardan ihram şart, tavaf ise rükündür. Umrenin vacipleri ise sa'y ile tıraş olup ihramdan çıkmaktır.
Ömürde bir defa umre yapmak sünnettir.
Umrenin fazileti çok büyüktür. Özellikle Ramazan'da yapılan umrenin sevabı pek çoktur. Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) umre hakkında şöyle buyurmaktadır; "Ramazanda yapılan umrenin sevabı bir haccın sevabına denktir. Umre, diğer bir umre ile arasındaki günahları siler".
Umre Kur'an ve hadislerde de geçer. Kur'an'da: "Haccı ve umreyi Allah için tam yapın." diye geçerken. Ebu Hureyre (r.a)'ın rivayet ettiğine göre, Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur; "Umre, ikinci bir umreye kadar yapılan (küçük) günahlar için kefarettir. Kabul olan bir hac ise, onun Cennetten başka bir karşılığı yoktur." Cabir (r.a)'ın rivayet ettiğine göre, Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur; "Hacılar ve umre yapanlar Allah'ın elçileridir. Dua ederlerse duaları kabul olunur, tövbe ederlerse mağfiret olunurlar."
Bir kişi Mekke’de ikamet ediyorsa ve umre yapmak isterse durumu biraz farklılık gösterir. Öncelikle Aişe (r.a.h.) Camii Ten'im'inden ihrama girmesi gerekir. Sonra Mekke'ye gelip tavaf ve sa'yini yapar. İhram, niyet ve telbiyedir. İhrama mikat yerinden veya daha emin olmak için biraz daha öncesinden girilir.
Umre yapacak kişi ihrama girmek istediği zaman saçlarını kısaltması veya daha önceki adetine göre tıraş etmesi, tırnaklarını kesmesi, etek tıraşı olması, yıkanması ve abdest aldıktan sonra tercihen yeni, yeni olmasa bile ter temiz ve beyaz izar ve ridasını giyip güzel koku süründükten sonra kerahet vakitleri dışında ise iki rekât namaz kılması müstehaptır.
Sonra kalp ile umreye niyet edilir. Sesli olarak niyet edilmesinde de beis yoktur. Umreye niyet "Allahım! Senin rızanı kazanmak için umre yapmak istiyorum, onun ifasını bana kolaylaştır ve kabul et. Allahım! Senin rızan için umre yapmaya niyet ettim ve ihrama girdim. Eğer beni bir şey engeller ise, ihramdan çıkacağım yer, beni umre yapmaktan aciz kılacağın yerdir. (Allahumme innî uriydu el-umre feyesserhâlî ve tegabbelehâ minnî, neveytu el-umre ve ahramtu bihellahu teala fein habeseni hâbis femahallî haysu habestenî)" şeklinde edilir.
Sonra şöyle telbiye getirir; "Allahım! Senin emrine sözüm ve özümle tekrar tekrar icabet ettim, emrine boyun eğdim. Sana ortak yoktur. Emir ve davetine gönülden ve sadakatle icabet ettim. Senin eşin ve ortağın yoktur. Şüphesiz ki hamd ve nimet Sana mahsustur. Mülk Senin’dir. Bütün bunlarda eşin ve ortağın yoktur Senin. (Lebbeyk Allahümme lebbeyk, lebbeyke lâ şeriyke leke lebbeyk, innelhamde venni’mete leke velmülk, lâ şerkiyke lek)". Umre yapan kişi Telbiyeyi üç defa tekrar eder, Peygamber Efendimiz (S.A.V)'e salat getirirken telbiyeye son verir. Hacı, yüksek bir tepeye çıktığında veya tepeden inerken, arabaya binerken veya arabadan inerken, arkadaşları ve tanıdıkları ile karşılaştığında ve namazların ardından telbiyeyi tekrarlar. Umre Hanefi ve Maliki mezheplerinde sünnet, Şafii ve Hanbeli mezheplerinde ise farzdır.
Umreye gitmek için herhangi bir yaş sınırı yoktur, kişi ömrünün herhangi bir anında umreye gidebilir. Hac ve umreyi peş peşe yapmak İslam’a göre umre menduptur (tavsiye edilmiş).
Arefe ve Bayram günlerinde yapılırsa umre mekruhtur. Hac zamanı dışında hac yapanlar hac yapmış sayılmazlar. Bunun yerine umre yapmış olurlar. Yani hacı yerine mutemir olurlar.
